مجمع گزینندگان ∗ یا انجمن گزینشگران (به انگلیسی: Electoral college) در حقیقت آخرین مرحله از روند طولانی انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا محسوب می‌شود. انتخابات رئیس جمهور در ایالات متحده آمریکا در حقیقت به صورت دو مرحله‌ای انجام می‌شود. مردم در روز انتخابات، از یک سو به طور مستقیم به نامزد ریاست جمهوری و معاون وی رأی می‌دهند و از سوی دیگر اعضای هیئت‌های انتخاباتی را برمی‌گزینند.
مقدمه
بر اساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، تعداد اعضای هیئت‌های انتخاباتی هر ایالت معادل مجموع تعداد نمایندگان مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا و سناتورهای همان ایالت است. هر چه ایالتی پرجمعیت تر باشد، تعداد اعضای هیئت‌های انتخاباتی آن نیز بیشتر خواهد بود. به همین دلیل نقش ایالت‌هایی نظیر کالیفرنیا، تگزاس و نیویورک به نسبت ایالت‌هایی همانند یوتا، وایومینگ یا مونتانا در انتخاب رئیس جمهور آمریکا به مراتب بیشتر است.
در حال حاضر، بیشترین تعداد هیئت‌های انتخاباتی به کالیفرنیا با ۵۵ عضو تعلق دارد و پس از آن تگزاس با ۳۸ عضو در مکان بعدی قرار می‌گیرد. ۸ ایالت نیز به همراه واشینگتن دی سی تنها دارای ۳ عضو هیئت انتخاباتی هستند. شهروندان واشینگتن دی سی تا سال ۱۹۶۰ از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری محروم بودند و بر اساس اصلاحیه بیست و سوم اجازه یافتند همانند دیگر شهروندان آمریکایی رئیس جمهور خود را برگزینند. از آنجا که واشینگتن دی سی در کنگره، نمایندهٔ دارای حق رأی ندارد، اصلاحیه بیست و سوم تعداد اعضای هیئت انتخاباتی این شهر را همانند ایالت‌های کم جمعیت ۳ عضو تعیین کرد.
در ابتدا شیوه انتخاب اعضای هیئت‌های انتخاباتی به این صورت بود که مجالس قانونگذاری ایالت‌ها پیش از برپایی انتخابات عمومی، افرادی را انتخاب می‌کردند و آنان نیز برای تعیین رئیس جمهور رهسپار کنگره ایالات متحده آمریکا در شهر واشینگتن می‌شدند. اما اکنون این افراد مستقیماً توسط مردم و در روز انتخابات ریاست جمهوری برگزیده می‌شوند. افراد انتخاب شده نباید هیچ سمت دولتی داشته باشند.
انتخابات در آمریکا، از طریق رأی غیر مستقیم مردم انجام می‌گیرد اما مردم هر ایالت به کاندیدای مورد نظر خود رأی می‌دهند، هر کسی که برنده اکثریت آرا در آن ایالت شود، تعداد آرای انتخاباتی آن ایالت را از آن خود می‌کند و هر کسی که تا دویست و هفتاد رأی انتخاباتی به دست آورد، رئیس جمهور آمریکا قلمداد خواهد شد.
در آمریکا، هر ایالتی تعدادی گزینشگر می‌گمارد که بعد از انتخابات، به پایتخت‌های ایالتی سفر می‌کنند و در مجلس ایالتی رأی خود را به نسبت آرائی که مردم به کاندیداها داده‌اند، به صندوق‌ها می‌ریزند، که در حقیقت، تعداد آرای انتخاباتی آن ایالت، به کاندیدایی که رأی بیشتری به دست آورده، متعلق خواهند کرد. رأی انتخاباتی مشتق از دو عدد است. عدد اول تعداد نمایندگان مجلس نمایندگان است به اضافهٔ دو سناتور. به فرض، ایالت ویرجینیا سیزده رأی انتخاباتی دارد، که به خاطر یازده نمایندهٔ مجلس و دو سناتور ایالت است. در آمریکا هر ایالتی دو سناتور دارد و بر اساس جمعیت آن ایالت و نظرخواهی‌هایی که هر دهه انجام می‌گیرد، تعداد نمایندگان مجلس آن ایالت تنظیم می‌شود. به عنوان مثال، در بیست سال گذشته، ایالتی مانند کالیفرنیا، دو سناتور داشت ولی پنجاه و یک رأی انتخاباتی داشت، چون چهل و نه نمایندهٔ مجلس داشتند، اما امسال، کالیفرنیا پنجاه و پنج رأی انتخاباتی دارد، به این دلیل که، مردم از ایالات دیگر به کالیفرنیا نقل مکان کردند و در آنجا زندگی می‌کنند و بر اساس تکثیر جمعیت، در آن ایالت، تعداد نمایندگان مجلس کالیفرنیا، بالاتر رفته و بالتبع، تعداد آرای انتخاباتی، آن ایالت، بیشتر خواهد شد.
در واقع دلیل به وجود آمدن آرای انتخاباتی، این بود که در اوایل تأسیس ایالات متحده، مؤسسین آن نمی‌خواستند که تنها، ایالات بزرگ در انتخاب رئیس جمهور تعیین‌کننده باشند؛ در غیر اینصورت این موضوع باعث می‌شد که نامزدها تنها به ایالاتی که جمعیت بیشتری داشته باشد سفر کنند و در آنجا با مردم مشارکت کنند، به همین جهت بود که آن‌ها می‌کوشیدند تا این مسئله را از میان ببرند و خواستند که همهٔ ایالات آمریکا بتوانند، نظر خود را ابراز کنند، به همین جهت بود که امروز می‌بینیم، ایالتی مانند کلورادو با نه رأی انتخاباتی یا ایالت نیومکزیکو با پنج رأی انتخاباتی، یکی از ایالات کلیدی، در انتخابات ۲۰۰۸، شده‌اند. هر ایالتی فقط دو سناتور دارد، به خاطر اینکه مجلس سنای آمریکا، تنها می‌تواند صد عضو داشته باشد، به دلیل وجود پنجاه ایالت در آمریکا. اما تعداد نمایندگان مجلس است که بر اساس جمعیت، متفاوت خواهد بود.
رای مردمی
بطور معمول همواره نامزدی که در ایالتی توسط مردم، حائز “رای مردمی” (Popular Vote) بیشتری شده باشد، از سوی هیئت انتخاباتی آن ایالت برگزیده می‌شود، هرچند که استثنائاتی نیز در طول دو قرن وجود داشته‌است. درانتخابات عمومی ماه نوامبر، پس از مشخص شدن میزان ” آراء مردمی ” هر نامزد در هر ایالت، می‌توان با شمارش تعداد هیئت‌های انتخاباتی، نامزد پیروز در انتخابات ریاست جمهوری را شناسایی کرد. اعلام رسمی نتایج انتخابات تا جلسه مشترک مجلس نمایندگان و سنا در ماه دسامبر طول می‌کشد که در آنجا معاون رئیس جمهور به عنوان رئیس سنا، نتایج آراء هیئت‌های انتخاباتی را برمی‌خوانند و بدین ترتیب رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا بطور رسمی اعلام می‌شود.
رؤسای جمهوری اقلیت
دو مرحله‌ای بودن انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا مشکلاتی نیز به همراه آورده‌است. مهم‌ترین عامل در پیروزی یا شکست یک نامزد، تعداد آرای مردمی آنان نیست، بلکه میزان کسب آرای هیئت‌های انتخاباتی سرنوشت انتخابات را رقم می‌زند. هر نامزد برای پیروزی درانتخابات ریاست جمهوری از مجموع ۵۳۸ رای به حداقل ۲۷۰ رای انتخاباتی نیاز دارد تا بتواند به کاخ سفید راه یابد. به همین دلیل ممکن است فردی با آرای هیئت‌های انتخاباتی بیشتر و آرای مردمی کمتر به پیروزی دست یابد، در حالی که رقیب وی، رای مردمی بیشتری بدست آورده باشد. تاکنون چندین بار رؤسای جمهور منتخب بدون آنکه ۵۰ درصد آراء مردمی را بدست آورده باشند، تنها با اتکا به کسب حداقل ۲۷۰ رای انتخاباتی وارد کاخ سفید شده‌اند. این دسته از رؤسای جمهورآمریکا را اصطلاحاً ” رؤسای جمهور اقلیت ” می‌نامند. در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۰ و ۲۰۱۶ جورج بوش و دونالد ترامپ با چنین وضعیتی پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شدند.
نقش کنگره در انتخاب رئیس جمهور
پیچیدگی نظام هیئت‌های انتخاباتی هنگامی افزایش می‌یابد که هیچ‌یک از نامزدها موفق نشوند حداقل آرای هیئت‌های انتخاباتی را کسب نمایند. براساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، در چنین صورتی وظیفه انتخاب رئیس جمهور بر عهده کنگره گذاشته خواهد شد. اگر تعداد آرای هیئت‌های انتخاباتی نامزدها برابر باشد، مجلس نمایندگان برای معرفی رئیس جمهور باید تشکیل جلسه دهد. در این جلسه، هرایالت تنها یک رای دارد و تفاوتی میان ایالت‌های پرجمعیت و ایالت‌های کم جمعیت نیست؛ بنابراین ممکن است اعضای یک حزب در داخل هیئت رای‌دهنده به نفع حزب رقیب آرای خود را به صندوق بریزد. اگر آرای انتخاباتی دو نامزد با یکدیگر برابر باشد، انتخابات میان این دوتن صورت می‌گیرد. تاکنون تنها یک بار در تاریخ ایالات متحده آمریکا، رئیس جمهور توسط مجلس نمایندگان برگزیده شده‌است. درسال ۱۸۲۴ پس از آنکه چهار رقیب اصلی، هر یک تعدادی از آرای انتخاباتی را به خود اختصاص دادند و امکان معرفی رئیس جمهور منتخب فراهم نشد، مجلس نمایندگان به رای‌گیری پرداخت و سرانجام جان آدامز را به عنوان دهمین رئیس جمهور ایالات متحده معرفی کرد. وی درجریان انتخابات عمومی، تنها موفق به کسب ۵/۳۰ درصد آرای مردمی و ۸۴ رای انتخاباتی شده بود. آندروجکسون با ۱۵ رای انتخاباتی بیشتر، به دلیل ناکامی در مجلس نمایندگان از آدامز شکست خورد.
در صورتی که در جریان رای‌گیری درمجلس نمایندگان امکان تعیین رئیس جمهور فراهم نشود، این وظیفه بر اساس قانون اساسی به سنا واگذار می‌شود. در این گام، سناتورها به جای انتخاب رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور را انتخاب می‌کنند و پس از آن در یک روند خودکار، معاون رئیس جمهور به مقام ریاست جمهوری برگزیده می‌شود. به عبارت دیگر هنگامی که امکان انتخاب رئیس جمهور محقق نشود، سنا معاون رئیس جمهور را معرفی می‌کند و وی به عنوان جانشین رئیس جمهور، مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد. درحقیقت این آخرین مرحله از روند بسیار طولانی و طاقت‌فرسای انتخاب رئیس جمهور است که از انتخابات مقدماتی توسط احزاب آغاز می‌شود و تا معرفی رئیس جمهور منتخب توسط سنا ادامه می‌یابد. در تاریخ ۲۲۰ ساله ایالات متحده آمریکا تاکنون رئیس جمهور توسط سنا انتخاب نشده‌است.
